Bij mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, daklozen of gedetineerden wordt vaak niet herkend dat sprake is van een lichte verstandelijke beperking. Deze mensen worden soms overvraagd en ondersteuning en behandeling sluiten niet goed aan. Wat werkt wel?
Een alternatief voor de crisiskaart
Werkt de crisiskaart die de GGZ gebruikt ook bij mensen met een lichte verstandelijke beperking? MEE Gelderse Poort zoekt het uit in de gemeenten Tiel en Berg en Dal. Het heeft het formaat van een bankpasje. Erop staan kerngegevens die belangrijk zijn wanneer een persoon in een psychische crisis raakt. Denk aan persoonsgegevens, medicatie en contactpersonen, maar bijvoorbeeld ook aan wensen bij opname.
GGZ-methodieken
De vraag is of deze crisiskaart in de huidige vorm ook werkt bij mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB). “De crisiskaart kent zijn oorsprong in de GGZ, met methodieken vanuit de GGZ”, legt Christel de Krosse uit. Zij is adviseur Expertisecentrum MEE Gelderse Poort en projectleider Ontwa(a)r verward gedrag. “De kaart is opgesteld door de persoon in kwestie met ondersteuning van een onafhankelijk adviseur. Het gaat daarbij om inzicht in het eigen functioneren op weg naar herstel. Je kunt je afvragen of dat bij LVB’ers op dezelfde manier werkt. Hier is niet zo zeer sprake van herstel, maar van stabiel houden van de situatie. Ook kan ik me voorstellen dat het netwerk – familie en begeleiders een andere rol hebben.” Niet elke LVB’er heeft een verleden bij de GGZ, maar voor sommigen van hen zou een Crisiskaart wel handig zijn.
Alternatieve crisiskaart
Precies om die reden wordt tot 2019 in gemeenten Berg en Dal en Tiel – in de veiligheidsregio Gelderland-Zuid – een experiment uitgevoerd waarbij wordt onderzocht hoe de huidige crisiskaart functioneert voor LVB’ers. Als er verbeteringen mogelijk zijn, wil MEE een ‘alternatieve crisiskaart’ ontwikkelen voor zelfstandig wonende mensen met een LVB. Die crisiskaart zou dan in heel Nederland kunnen worden gebruikt. De Krosse: “In de praktijk zien wij dat veel verward gedrag voortkomt uit de beperking. Een crisiskaart zou kunnen helpen bij het voorkomen van escalatie.”
Vroegsignalering en preventie
Tegelijkertijd investeert Gelderland-Zuid in vroegsignalering en preventie. De Krosse: “Veel mensen denken dat verward gedrag wordt veroorzaakt door een psychische beperking. Maar een verstandelijke beperking kan net zo goed de oorzaak zijn. Mensen met autisme begrijpen bijvoorbeeld vaak beeldspraak niet. Als zij aan een balie niet op de juiste manier worden aangesproken kan dat tot verward gedrag leiden of zelfs tot het gooien met voorwerpen.”
Training voor professionals
Een training aan professionals – van de politie, woningcorporaties, sociale wijkteams, justitie, ambulancediensten, maar ook baliemedewerkers – moet leiden tot meer bewustwording en herkenning van signalen. Dan gaat het om LVB, niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en autisme spectrum stoornis (ASS). De Krosse: “Training alleen is niet genoeg. We bieden ook intervisie en advies bij complexe casuïstiek.”
Neem contact op met Christel de Krosse: c.dkrosse@meegeldersepoort.nl of 06-10010356.