300 mini-badhanddoeken lagen dinsdagmiddag op de gereserveerde stoelen tijdens het All Inclusive symposium van MEE Gelderse Poort. De gasten werden onthaald met een vrolijke warming up. Hoofd van het animatieteam was Sophie Hilbrand, tv-presentator en programmamaker bij BNNVARA. Deze middag nam Sophie samen met de gasten een duik in het meest besproken onderwerp van het jaar: inclusie.
Omdat inclusie zo’n containerbegrip is, waarover veel wordt gediscussieerd en gesproken, vond MEE dat het tijd werd om te herpakken: hoé kunnen we inclusie op de actielijst zetten? Zodat we vanaf morgen anders tegen inclusie aankijken, of op een betere, gestructureerde manier kunnen samenwerken. Sophie Hilbrand vuurde af met een DoeMEE quiz, waarin enkele vragen werden gesteld, zoals: ‘Iedereen Inclusief, Paradijs of Utopie?’ En: ‘Overheid in actie of de burger?’ De quizvragen leidden tot diverse en uiteenlopende reacties in de zaal en dat was niet vreemd, want de deelnemersgroep varieerde nogal: er waren beleidsadviseurs, klantmanagers, ondersteuners en maatschappelijk werkers van gemeenten, UWV, zorg en welzijnsinstellingen, woningcorporaties, onderwijs. En natuurlijk ervaringsdeskundigen.
Inclusie is een proces
Dr. Annica Brummel van de HAN gaf tijdens haar lezing een broodnodig theoretisch kader: wát is inclusie en welke mechanismen en patronen komen we tegen. En welke stigma’s, bij het publiek, maar óók bij de mensen met een beperking zelf? Zo gaf de casus van Rob, docent en iemand met een ernstig psychische aandoening, een inzicht in een zelfstigma. Hij riep: ‘Wie wil er nu een gestoord iemand voor de klas?’ Of, nog zo’n zelfstigma, ‘Alleen met betaald werk ben je succesvol’. Er is nog veel werk aan de winkel. Een cultuurverandering lijkt nodig. ‘Inclusie is een proces’, zo besluit Annica, ‘en is niet iets van de ander, maar van ons allemaal’.
Out of the Box in Denemarken
Kirsten Tinneveld Madsen gaf in haar presentatie ‘Reablement’ een inspirerende schets van het ‘out of the box-denken’ in Scandinavië. Geboren vanuit de intentie mensen te ondersteunen zichzelf te helpen zodat zij zo lang, prettig en zelfstandig mogelijk kunnen leven. De cliënt wordt niet omringd met ‘zorg’, maar men kijkt naar de mogelijkheden: wat kan een cliënt nog wel? En, waar heeft de cliënt het meeste aan om verder te kunnen in het leven? Voorbeeld ging over een bejaarde man in Denemarken die plotseling weduwnaar wordt. Koken kan hij niet. Voor hem geen thuiszorg en tafeltje-dekje, maar een kookcursus van 8 weken. Met als groot voordeel dat hij de deur uit gaat en in contact komt met andere mensen.
Geland in Nederland
Sophie vroeg zich af of er in Nederland ook aansprekende initiatieven zijn. Leonie Braks, van de Gemeente Nijmegen lichtte de zaal in over een inclusiecampagne die in ontwikkeling is, waarbij 15 gemeenten in Gelderland-Zuid samen met een reeks welzijnsorganisaties (o.a. MEE) en ervaringsdeskundigen de krachten bundelen en de beste, meest effectieve inclusieprojecten aanbieden in een gereedschapskist. De campagne zal in het voorjaar 2019 officieel van start gaan.
Christel de Krosse van MEE Gelderse Poort, vertelde over de ontwikkeling van de Hulpkaart. De Hulpkaart is uitgebreid getest en bijna gereed om uit te brengen. Iedereen met een beperking (LVB, autisme, NAH of psychische aandoening) die soms ‘dichtklapt‘ en onbegrepen wordt door anderen, kan de Hulpkaart tonen, zodat omstanders en hulpverleners precies weten hoé ze moeten handelen. Ervaringsdeskundige Hugo vertelde hoé zaken kunnen escaleren als je géén Hulpkaart hebt: hij werd in zijn kraag gevat en door de rechter veroordeeld tot een lange rij-ontzegging.
Petra de Jong van MEE NL benadrukte het belang van vroegsignalering en preventie. Vooruitdenken voorkomt dat jongeren met een beperking na hun 18e verjaardag tussen wal en schip raken. Intensieve begeleiding in deze voor kwetsbare jongeren zo belangrijke levensfase, voorkomt lange na-ijl effecten. De Jong introduceerde de Toekomstcoach, een ondersteuner die met de jongere het pad bewandelt naar werk, dagbesteding of vervolgopleiding.
Op Excursie
Na de pauze spoedden de deelnemers zich naar de ‘excursies’:
- Succesvol begeleiden van jongeren
Hier spraken onderzoeksbureau KBA en ervaringsdeskundige Levi van Dijk.
- Grip op Onbegrip over aanpak ‘Personen met verward gedrag’
Christel de Krosse nam de stappen door die het Schakelteam ‘Aanpak Personen met Verward Gedrag’ heeft genomen en welke activiteiten hieruit voortvloeien. MEE Gelderse Poort heeft van ZonMW een subsidie toegewezen gekregen waarbij zij gemeenten gratis een training kunnen aanbieden: ‘Herkennen en Omgaan met mensen met verward gedrag.’
- Onafhankelijke Cliëntondersteuning’
Yvon van Houdt, directeur van de overkoepelende organisatie MEE NL, gaf een toelichting op de knelpunten in de wetgeving als het gaat om onafhankelijke cliëntondersteuning (Wmo/Wlz). Onbekendheid van veel professionals in het sociaal domein m.b.t. cliëntondersteuning blijkt één van de knelpunten te zijn. Het kabinet heeft daarom besloten €55 miljoen ter beschikking te stellen, onder meer om Onafhankelijke cliëntondersteuning bij inwoners bekendheid te geven.
Wrap up: Maak een actieplan
Sommige gasten bleven in het laatste onderdeel liever uit de zon. Met de overgebleven mensen discussieerde Sophie verder over de vervolgstappen: wat hebben we nodig om inclusie écht aan te pakken? Iemand wilde een pot geld, de ander stond voor een effectieve samenwerking. Een ervaringsdeskundige hekelde de aanpak rond arbeidsparticipatie: ‘Laat me met rust’. Het werkbedrijf heeft een rol, de gemeente, maar ook de ondersteuners zien dat hun rol verandert van verzorgende, naar netwerkondersteuner. En bovenal: zonder de invloed van de ervaringsdeskundige worden we nooit All Inclusive. Tot slot gaf Hanneke Jacobs van MEE Gelderse Poort de gasten mee dat méér verbinding en samenwerking zal leiden tot effectieve actieplannen voor inclusie.